Het programma begon in Oisterwijk om 17.45 uur met een muziekuitvoering in de H. Joanneskerk, gevolgd door een stille tocht naar het bevrijdingsmonument om 19.15 uur. Bij het monument vond de herdenkingsplechtigheid plaats, inclusief kranslegging door verschillende organisaties. Na afloop was er een samenkomst in het Oude Raadhuis waar men kon napraten. Deze herdenking biedt een moment van bezinning en respect voor degenen die hun leven hebben gegeven voor onze vrijheid.
In Haaren startte de herdenking om 19.30 uur op het Mgr. Bekkersplein.Tien Haarenaren – van baby tot 98 jaar – gaven een stem aan het verleden. Persoonlijke verhalen die laten zien: oorlog raakt iedereen, van jong tot oud. Samen met leden van de Scouting, kinderen van de basisscholen, de Haarense gildebroeders en met muziek van Sint Gregorius en zanggroep Vocalis. De groep lopers uit Haaren vertrok vanaf hier naar Wageningen om het bevrijdingsvuur op te halen.
Maandagochtend 5 mei 2025 om 10.30 uur in Haaren en tegen 10.45 uur in Oisterwijk zullen de groepen lopers met het bevrijdingsvuur aankomen.
De speech van Burgemeester Hans Janssen
Aan wie denk jíj vanavond als je 2 minuten stil bent en de doden herdenkt?
Denk je aan de onnoemlijk vele slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog?
Denk je aan je militaire kameraden die het leven lieten in vredesmissies?
Denk je aan de mensen bij wie oorlogstrauma’s hun leven kapot maakte?
Denk je aan de dagelijkse doden in Oekraïne?
Denk je aan degenen die honger lijden in Gaza en op sterven na dood zijn?
Denk je aan de gijzelaars dáar die meer dood dan levend zijn?
Denk je aan de Oisterwijkers die weggevoerd zijn vanuit hun huizen; huizen waar nu struikelstenen liggen?
Denk je aan de slachtoffers van etnisch geweld in Soedan?
Denk je aan níemand, omdat je gelukkig niemand kent die geraakt is door de gevolgen van oorlog en geweld?
Of denk je aan je kinderen en kleinkinderen die opgroeien in een gespannen wereld?
Het is 80 jaar geleden dat Nazi Duitsland zich overgaf.
Al 80 jaar staan we stil bij dat moment.
Maar dít jaar is er méér dan ooit reden om niet alleen bij dat moment stil te staan, maar om te kíjken waar we nú staan en waar we naartoe gaan.
Als Koning Willem Alexander onlangs heeft aangegeven dat we ons tot de tanden moeten bewapenen om vrede en veiligheid te waarborgen ...
Dan is dát waar we staan.
Als militaire deskundigen aangeven dat de cyberoorlog nu al langer duurt dan de Tweede Wereldoorlog duurde ...
Dan is dát waar we staan.
Als noodpakketten geadviseerd worden, bedoeld om 72 uur lang een ramp te kunnen doorstaan … en als die soms al zijn uitverkocht …
Dan is dát waar we staan.
“Hoe komt dat toch?”, vroeg ik laatst aan een groep van 100 kinderen van basisschool De Kikkenduut. Hoe komt het toch dat we steeds zeggen nooit meer oorlog te willen en dat het toch gebeurt? Ze zeiden: “Omdat het teveel gaat om macht, om geld, geloof en grondstoffen.” Zo simpel is het. En tegelijkertijd zo moeilijk. In het klein en in het groot.
Het is daarom goed dat we blijven inzetten op het betrekken van onze schooljeugd. Na basisschool De Coppele mag nu De Kikkenduut voorop gaan in betrokkenheid bij ons bevrijdingsmonument.
Het Nationaal Comité 4 en 5 mei heeft dit jaar als thema gekozen dat 80 jaar vrijheid ook 80 jaar democratie betekent. Zoals een vis niet weet van water waarin ie zwemt, zo weten wij niet altijd van de kostbaarheid van onze democratie waarin we leven.
Dat meerderheden minderheden respecteren, dat de politiek zich niet mengt in de rechtspraak, dat wetenschap geen verlengstuk is van de macht, dat de pers los staat van de regering, dat het recht van de zwakste groter is dan het recht van de sterkste.
Steeds meer zien we in onze wereld, en ook in ons eigen land, dat het anti-democratische en anti-rechtstatelijke sentiment groeit. De Trumps en Poetins van deze wereld laten zien hoe het werkt. Met een mengsel – van geld, geloof en grondstoffen - de kinderen zagen het heel scherp – bedrijven ze politiek. Eigen belang boven algemeen belang. Eigen volk boven alle volkeren. Eigenwijsheid boven echte wijsheid.
En vooral ook een heilstaat beloven waarin alle problemen worden opgelost. Terwijl er níets wordt opgelost, maar problemen eerder gekoesterd worden.
Daarin schuilt het gevaar voor onze democratie.
De geschiedenis leert hoe sluipend de ondermijning van democratie en rechtstaat kunnen verlopen. Duitsland is met name de aanleiding om hier vandaag te staan. Het is daarom zo goed dat Duitsland zo’n duidelijk oordeel heeft over het gevaar van het nieuwe extreem rechts. We kunnen er gemakkelijk van wegkijken …. en dan te laat merken dat het water waarin we zwemmen troebel is geworden.
Er is nog een andere reden om onze vrijheid en onze democratie te koesteren. Dat is om recht te doen aan degenen die het offer van hun leven brachten voor onze vrijheid en onze democratische waarden. Als we morgen bevrijding vieren, dan kunnen we dat alleen omdat anderen voor ons vochten.
Moedige Nederlanders gingen in het verzet.
Moedige Britten, Polen, Amerikanen, Canadezen haalden hier in het westen de kastanjes uit het vuur. En in het oosten deden dat de Russen.
Zo konden we beginnen met het opbouwen van ons land.
Zo konden we in Europa de oude conflicten achter ons laten.
Vanavond denk ik zelf gedurende de 2 minuten aan concentratiekamp Sachsenhausen bij Berlijn waar ik in januari met onze jongste zoon was.
Ik denk aan de mensen die daar aan de rand van een heel gewoon dorp systematisch werden ontmenselijkt en omgebracht.
Ik denk aan de Oekraïense moeder die nu woont in Moergestel en die elke dag huilt om de doden in haar geboortestad, en elke dag knokt voor een mooie toekomst voor haar dochter.
Ik denk aan de vele moedige mensen van 80 jaar geleden. Dat zij niet vergeten worden.
Ik denk aan de vele moedige mensen van ónze tijd. Dat zij geïnspireerd mogen blijven te vechten voor onze vrijheid.
Aan hen denk ik. Ik nodig u van harte uit om mee te denken en mee te herdenken.
De scholen doen zeker mee
In onze jaarlijkse Dodenherdenking nemen de scholen een belangrijke plaats in. Bij toerbeurt adopteert elk jaar een school het oorlogsmonument en draagt het over aan de volgende school. Dit jaar was het net voor het begin van de meivakantie de beurt aan basisschool de Coppele om het monument symbolisch over te dragen aan basisschool De Kikkenduut.
Ruim 100 kinderen waren namens de twee scholen aanwezig. Brigitte IJpelaar, directeur van De Kikkenduut, heette iedereen welk en beklemtoonde het belang van de Dodenherdenking. De jeugd van groep 7/8 van beide scholen had zich goed voorbereid. Burgemeester Hans Janssen daagde de kinderen uit met inhoudelijke vragen over de oorlog. Hij was onder de indruk van de aanwezige kennis bij de jeugd. Robb Udo, directeur van de Coppele introduceerde de delegatie van de Coppele, die op hun beurt de overdracht inhoud gaven met kleine voordrachten. De Kikkenduut liet zich ook niet onbetuigd: elke spreker, zelfs met pianobegeleiding, plaatste na de voordracht een mooie bloem in een vaas. De formele overdracht werd afgesloten met het zingen van het Wilhelmus, onder begeleiding van twee pianisten. Paul Dijckmans en Carel Brands sloten de ceremonie af met een gedicht en een beschouwing over het leven van Anne Frank en aandacht voor de verzetshelden in Oisterwijk.
